این مقاله با عنوان مقایسه و بررسی تطبیقی باده‌ی عرفانی در اشعار دو تن از شاعران عارف، حافظ شیرازی نماینده‌ی فرهنگ و ادب ایرانی و دیگر ابن فارض مصری برخاسته از فرهنگ عربی و مصری می‌پردازد. این مقاله نشان می‌دهد که تشابهاتی در اندیشه‌های عرفانی این دو شاعر در زمینه‌ی وصف باده‌ی عرفانی وجود دارد. اندیشه‌های عرفانی در این زمینه در اشعار ابن فارض برجسته‌تر از اندیشه‌های حافظ می‌باشد. ولی اشعار حافظ از لحاظ غنای هنری و لطف شعری در سطح بالاتری از ابن فارض قرار دارد. حافظ در بعضی از تعابیر و مضامین عرفانی از اشعار ابن فارض از جمله‌ی خمریه‌ی او تأثیر پذیرفته است.
در آغاز سخن از ذکر این غبه قول اصولیینف مقدمه واجب یا تمهید الکلام بحث ناگزیرم که هر اثر تازه از «استاد دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی» تاکنون در پاسخ یکی از نیازهای جامعه امروز به کلیت میراث سنت، فرهنگ و آیین معنوی، تاریخی و فکری ادبیات این سرزمین بوده است. رویکرد او به آثار ادبی کلاسیک (از تصحیحات منحصر به فرد و منقح او با حواشی و تعلیقات ممتع و مستوفا که عمدتاً بر ارزش و غنای متن و ادراک جدید و امروزین آن بسی افزوده تا احیا و معرفی دوباره بسیاری از گوهرهای ناشناخته و نایافته این میراث که یا مستقیماً توسط خود او یا از طریق شاگردان و مشاوره و راهنمایی و ارائه ایده به آنان در رساله های دانشگاهی و دکترا انجام گرفته) با درک ضرورت های زمان ما و انسان امروز متناظر بوده است؛ انسانی که در زیست بوم جهان کنونی با همه پرسش ها و تردیدها و تناقض های درونی و خلاءها و فقدان های عظیم معرفتی و بحران های اندیشگی و چالش های فلسفی بی شمار و بی پایان و خیزاب ها و گرداب های پیاپی روحی و روانی می زید- که همه هم یکسر خاص همین انسان امروز است- و هر بار با نگاهی جست وجوگر، کاشف و معنی یاب و در نهایت و به غایت هوشمندانه و خلاق به بخشی از این کلیت که خود متصل به تمامیت هویت فرهنگی و تاریخی ماست پرتوی تازه افکنده و چیزهایی تازه از آن پیش چشم آورده است.
عرفان نگاه هنری و جمال شناسانه نسبت به الهیات و دین است و عارف کسی است که دین و مذهب خود را با نگاهی ذوقی، جمال شناسانه و هنری می نگرد. زبان ابزار هنری عارف است. اگر نقاش از قلم مو و رنگ و موسیقیدان از نت ها و عارف آلت موسیقی به عنوان ابزار هنر سود می جوید، ساحت تجربه هنری عرفا ساحت زبان است و در همین میدان است که تجربه های بی نظیر جمال شناختی صورت می گیرد. عارف می کوشد تا پیچیده ترین تجربه های روحی خود را با ابزار زبان بیان کند.
