جیوردانو برونو در سال ۱۵۹۲ پس از سال‌ها دربدرى، بى‌احتیاطى کرد و دعوت به ونیز را پذیرفت. در آنجا از او به دستگاه تفتیش عقاید (انکیزاسیون) شکایت بردند. برونو دستگیر و پس از چندى به دستگاه تفتیش عقاید رم تحویل داده شد. وى را پس از تحمل سال‌ها زندان و شکنجه و از آنجا که حاضر به رویگردانى از عقایدش نشد، در سال ۱۶۰۰ در میدان اصلى شهر رم، به جرم ارتداد زنده در آتش سوزاندند. بدینسان، دانش جوان عصر جدید، در وجود جیوردانو برونو نخستین شهید خود را یافت. با اینکه محکومیت وى نه فقط به دلیل دیدگاه‌هاى علمى، بلکه بیشتر دیدگاه‌هاى تئولوژیک او بود، اما برونو به نماد پیشاهنگ آزادى اندیشه تبدیل شد. مرگ او داغ ننگى بود که هرگز از پیشانى تعصب دینى زدوده نشد.
حقوق بشر نیز مانند بسیاری دیگر از مفاهیم مربوط به نظام مردمسالاری (دمکراسی)، طی یک دهه‌ی اخیر، بیش از پیش مورد توجه روشنفکران و نخبگان سیاسی ایران قرار گرفته است. دشواری اما در آنجاست که حقوق بشر را به مثابه فرآورده ای پرورده در گهواره‌ی اندیشه‌ی مغرب زمین، به سادگی و به طور آماده نمی‌توان وارد بافت فرهنگ دینی ای ساخت که در آن انسانها عمدتا" دارای وظیفه‌اند و نه حق. در واقع مفهوم حقوق بشر، همانند سایر مفاهیم فلسفی و اجتماعی و سیاسی ساخته شده در اندیشه‌ی غرب، دارای شالوده فکری محکم و پشتوانه‌ی نظری و تاریخی پر صلابتی است که در میدانهای پیکار اندیشه و دگرگونیهای ژرف اجتماعی صیقل خورده و به جزیی از فرهنگ مسلط در جوامع غربی تبدیل شده است. لذا مفهوم حقوق بشر بر بستر فکری، فرهنگی و تاریخی معینی ساخته و پرداخته شده است و درک آن بدون در نظر گرفتن این بستر و اجزای متشکله آن ناممکن است.
افلاطون در سال ۴۲۷ پیش از میلاد در آتن زاده شد و در سال ۳۴۷ در همانجا چشم از جهان فروبست. وی از خانوادهای ممتاز و اشرافی بود. در آغاز به هنر شعر روی آورد. در نوجوانی از کلاسهای درس همواره پر از شاگرد سوفیستهایی چون گورگیاس و پروتاگوراس دیدن کرد و خیلی زود به سیاست علاقمند شد. خود او بعدها گفته بود که تصمیم داشتم به محض یافتن استقلال شخصی، وارد عالم سیاست شوم و در مدیریت دولت نقشی بر عهده گیرم.
هانس یوناس فیلسوف آلمانى بعدها در تجدید خاطره با آرنت، از دانشجوى جوان فوق‌العاده و بى‌نظیرى سخن گفته بود که در دانشگاه ماربورگ با جستارهاى بحث برانگیز خود، در میان دانشجویان چپ به دلیل موضع انتقادى خود نسبت به مارکسیسم و علاقه به دولت‌شهرهاى یونانى به عنوان «محافظه‌کار» و در میان محافل محافظه‌کار به دلیل علاقه‌ى خود به شوراهاى پس از انقلاب به عنوان «چپ» شناخته مى‌شد. در همین ایام بود که هانا آرنت به مارتین هایدگر استاد فلسفه‌ى خود دل بست. اما متاهل بودن هایدگر، چشم‌انداز رسیدن به او را براى هانا آرنت تیره مى‌ساخت. همین امر انگیزه‌ى ترک ماربورگ شد و هانا آرنت در سال ۱۹۲۶ براى آماده‌سازى رساله‌ى دکتراى خود به هایدلبرگ و نزد دیگر فیلسوف مشهور آلمانى کارل یاسپرس رفت.آرنت بعدها در ستایش از کارل یاسپرس همواره تاکید مى‌کرد که استادش او را از انسان‌گریزى و جهان‌گریزى نجات داد، او را با ایده‌ى آزادى انسان آشنا ساخت و ضرورت همزیستى میان انسانها را به او تفهیم نمود.
هانا آرنت Hannah Arendt اندیشمند آلمانی، در سال ١٩٠۶ در هانوور به دنیا آمد. در دانشگاه‌های ماربورگ و فرایبورگ تحت نظر استادانی چون مارتین هایدگر و کارل یاسپرس به تحصیل فلسفه پرداخت و به اخذ دکترای فلسفه نائل گشت. با عروج هیولای فاشیسم در آلمان، دوره‌ی پیگرد و دربدری او نیز آغاز شد و او را ناچار به جلای وطن ساخت. آرنت نخست به پاریس گریخت و سپس از آنجا به مهاجرت آمریکا رفت. وی در اکثر دانشگاه‌های آمریکا به تدریس فلسفه پرداخت و از خود آثار فلسفی ـ سیاسی با ارزشی به یادگار گذاشت. از جمله مهمترین نوشته‌های او می‌توان به «عنصرها و خاستگاه‌های حاکمیت تام» (١)، «حقیقت و دروغ در سیاست» (٢)، «درباره‌ی انقلاب» (٣) و «قدرت و قهر» (۴) اشاره کرد.هانا آرنت در سال ١٩٧۵ در نیویورک چشم از جهان فروبست.
مقاله زیر، ترجمه فارسی سخنرانی کارل رایموند پوپر فیلسوف اتریشی تبار انگلیسی است که در سال ۱۹۶۱ از فرستنده رادیویی بایرن آلمان و در چارچوب مجموعه سخنرانی هایی تحت عنوان «معنای تاریخ». پخش شده است. این سخنرانی بعدها در کتابی تحت عنوان «معنای تاریخ» که ناشر آن لئونارد راینیش بود منتشر گردید. ترجمه فارسی، برپایه متنی صورت گرفته که در کتاب «در جستجوی دنیایی بهتر» اثر کارل ر. پوپر درج شده است. در بخش توضیحات پایانی، افزون بر پانوشت های پوپر، از طرف مترجم نیز توضیحاتی درون قلاب اضافه شده است.
جنبش‌های توتالیتر، از ویژگی فرقه‌های سری برخوردارند. اعضای آن‌ها خود را عضوی از یک فرقه‌ی متحد سوگندخورده به «نژاد برتر» یا «منافع پرولتاریا» می‌بینند که «غیرخودی‌ها» را به درون آن‌ها راهی نیست.
انقلاب صنعتی و دگرگونیهای ژرف اجتماعی اروپای سده‌ی نوزدهم، به گونه‌ای «این‌جهانی شدن» در گستره‌ی فلسفه نیز انجامید. آرزوی توضیح عقلی کل جهان از گذر متافیزیک رنگ باخت و دانش‌های گوناگون خود را از اقتدار فلسفه رهانیدند. خوشبینی برای پیشرفت، با دانش و فن‌آوری گره خورد و به آن‌ها دل بست. این سده را عصر افول نظام‌های بزرگ فلسفی می‌دانند. آرتور شوپنهاور یکی از فیلسوفان این دوره‌ی گسست است. ۲۲ فوریه‌ی امسال، ۲۲۰ سال از تولد وی می‌گذرد. شوپنهاور تغییری در بنیاد فلسفه‌ی پس از کانت که عمدتا معرفت‌شناسی بود ایجاد کرد و کوشید جهان را برپایه‌ی قدرت اراده توضیح دهد. او معتقد بود که سرشت درونی جهان نه چیزی عقلانی، بلکه رانشی تاریک و اراده‌ای کور است. شوپنهاور خطوط اساسی جهان را در رنج، نامساعدت و بی‌معنایی می‌دانست و بر این باور بود که از کشش درونی اراده‌ی جهان، تنها به یاری هنر، دلسوزی و قطع تعلق می‌توان رهایی یافت.
بدون تردید، یورگن هابرماس در حال حاضر مطرح ترین و پرآوازه ترین فیلسوف اجتماعی آلمان است. وی که به نسل دوم متفکران «مکتب فرانکفورت» (1) تعلق دارد، از نادر بازماندگانی است که سنت اندیشه‌ی فلسفی این مکتب را پس از بزرگان نسل اول و در رابطه با «نظریه‌ی نقدی» ادامه داده است.
صد و پنجاه سال از مرگ ایمانوئل کانت می گذرد. وی هشتاد سال در شهر کونیگزبرگ که یکی از شهرهای ایالت پروس بود، عمر سپری کرد و در همانجا درگذشت. او از سال ها پیش از آن، در عزلت کامل زیسته بود و دوستانش به فکر مراسم خاکسپاری ساده ای بودند. اما این فرزند یک پیشه ور فقیر، چونان شاهی به خاک سپرده شد. هنگامی که خبر مرگ او پخش شد، مردم به طرف خانه او سرازیر شدند و این جریان روزها ادامه داشت. در روز مراسم خاکسپاری، تمام عبور و مرور در کونیگزبرگ بازایستاد. کاروان دیدناپذیری از مردم در زیر زنگ ناقوس های تمام شهر، به دنبال تابوت در حرکت بود. آنگونه که معاصران گزارش می دهند، اهالی کونیگزبرگ هرگز چنین تشییع جنازه ای به خود ندیده بودند.
