رأی نهاییِ آدورنو از بازخوانی ایدههای سارتر درباره مقوله «تعهد»، این است که محتوای آثار هنری و ادبی هرگز نمیتواند تلی از اندیشههای دمیدهشده در آن یا عکس آن باشد و آثار مستقل نیز فیالنفسه واجد ماهیتی سیاسی و اجتماعیاند، لیکن تظاهر به طرح یک واقعیت سیاسی با توجه به انجماد و روابط تاریخی که در هیچ مکانی آماده ذوبشدن نیست، رهسپارشدن به مکانی است که حضور در آنجا ضرورتی ندارد.
